Azərbaycanda etnik-dini separatizm “0” səviyyədə - böyük nəticənin tək səbəbi...
Azərbaycançılıq müstəqil, suveren Azərbaycanın istiqlalını və bu ölkədə dünyəvi prinsiplərə malik sivil demokratik dövlət uğrunda mübarizəni strateji məqsəd seçən Azərbaycan xalqının ideologiyasıdır. Onun əsasında Azərbaycanı özünə vətən sayan bütün xalqların milli, etnik, dini və sosial hüquqlarının bərabərliyi ideyası dayanır.
Vətənpərvərlik, eləcə də dövlətçilik kimi təməllərə söykən Azərbaycançılıq ideyası yeni yaranan anlayış olsa da onun mahiyyətinin, konseptual tərəflərinin məhz tədqiqatçılar, ictimai xadimlər tərəfindən şərh edilməsi göstərir ki, bu ideyanın təbliği vacib əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycançılıq ideyası ölkəmizin ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin, milli maraqlarının, eləcə də dünya azərbaycanlılarının ümumi maraqlarının qorunmasını, bununla yanaşı, həm də mədəniyyətimizi, milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi, doğma dilimizi yaşatmağı aşılayan ideyadır və məhz buna görə də təbliği bizim üçün vacib hesab olunur.
Azərbaycançılıq ideyasının kökündə millətçilik yox, vətəndaşlıq dəyəri dayanır
Məsələ ondadır ki, xalqımıza, ölkəmizə, dövlətimizə məxsus olan dəyərlərin, maraqların müdafiəsində hər birimiz maraqlı olmalıyıq. Hər birimiz bir vətəndaş olaraq bu ideyanın təbliği, cəmiyyətə aşılanması istiqamətində əlimizdən gələni etməliyik. Necə deyərlər, bu, bizim vətəndaşlıq borcumuzdur. Çünkü bütün bunlar Azərbaycançılıq ideyasının qayəsini, əsasını təşkil edir. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, azərbaycançılıq ideyası təkcə respublikamızın, ölkəmizin hüdudlarında yaşayan azərbaycanlıların ideyası hesab oluna bilməz. Bu, həm də dünyanın istənilən ölkəsində yaşayan, məskunlaşan soydaşlarımızın ideyası olmalıdır. Dünya azərbaycanlılarının vətənimiz, milli maraqlarımız, ali dəyərləimiz naminə təşkilatlanması, bunun üçün də onların mədəni və mənəvi əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi baxımından azərbaycançılıq ideyası olduqca vacibdir. Azərbaycançılıq ideyası bizim milli maraqlarımızın, dəyərlərimizin müdafiəsi, eləcə də azərbaycanlılarının ümumi maraqlarının qorunmasını baxımından həm də əvəzsizdir. Ona görə də bu ideyanın təbliği istiqamətində səylər daha da artırılmalıdır. Məhz bu istiqamətdə dövlətimiz tərəfindən göstərilən dəstək də bu baxımdan tamamilə başadüşüləndir və heç də təsadüfi deyil. Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycançılıq ideyasının kökündə millətçilik yox, vətəndaşlıq dəyəri dayanır. Bu ideyanın məqsədi çoxmillətli Azərbaycan xalqının birləşməsi və demokratik yolla inkişaf etməsinə zəmin yaradan dəyərlər sistemini formalaşdırmaqdır. Çoxmillətli Azərbaycan xalqını birləşdirən azərbaycançılıq ideyası müstəqilliyin qorunmasına, demokratik inkişafa və hüquqi, sosial dövlətin qurulmasına xidmət edir.
Ermənilər xaric, digər etnikləri ölkəmizdə separatizmə, etnik ayrıseçkiliyə cəlb edə bilməyiblər
O da məlumdur ki, Azərbaycanda mövcud olan dinlər və etniklər arasında olan həmrəylik, qarşılıqlı hörmət və anlayış zaman-zaman bəzi xaricə dairələri, ölkəmizə qarşı düşmən mövqeyindən çıxış edən dövlətləri narahat edib. Azərbaycanda mövcud olan sabitliyi, həmrəyliyi pozmaq üçün müxtəlif təxribatlara əl atırlar. Bütün vasitələrlə ölkəmizdə təfriqə salmağa cəhd edirlər. Ancaq müxtəli xarici təbliğata, təxribat xarakterli cəhdlərə baxmayaraq, ermənilər xaric digər etnikləri ölkəmizdə separatizmə, etnik ayrı-seçkiliyə cəlb edə bilməyiblər. Bununla bağlı göstərilən cəhdlər fiaskoya uğrayıb.
Ona görə də bütün bu təxribat cəhdlərinin uğursuzluğa düçar olmasında azərbaycançılıq ideyası nə kimi rol oynayıb?
Ölkədə etnik separatizmin əsaslarının məhv edilməsində bu amil vacib rol oynayıb
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini "Bakı-Xəbər"lə bölüşən tarix elmələri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: "Hər bir dövlətin inkişafı üçün ən önəmli məsələ onun seçdiyi ideoloji xəttdir. Ermənilər dünyada 21-ci əsrə xas olmayan Fransa burjua inqilabının olduğu, millətçiliyin yayıldığı 1789-cu il səviyyəsində ideologiya təbliğ edirlər. Yəni qatı etnik millətçilik siyasəti. Ona görə də həmən ərazidə yaşayan digər millət və xalqları da qovub çıxarıblar. Nəticədə mono milli dövlət yaradıblar. Belə özünü təcrid siyasəti həmin xalqın faciəsidir. Çünki hazırkı əsrdə dünyaya açıq olmaq, inteqrasiya etmək lazımdır. Bütün bunlardan təcrid olan ermənilər Azərbaycanda etnik separatizmə dəstək veriblər. Ölkəmizə qarşı ərazi iddiası ilə çıxış ediblər ki, yeritdikləri faşist ideologiyasına haqq qazandırsınlar. Bununla yanaşı, erməni mərkəzləri Azərbaycanda etnik millətçiliyi qızışdırmağa çalışıblar. Ancaq onların bu cəhdləri nəticə vermir. Çünki ölkəmizdə bütün millətlər azərbaycançılıq ideologiyası ətrafında birləşib. Azərbaycan 1995-ci ildə Konstitusiya qəbul etdikdən sonra dövlət millətçiliyinə, yəni azərbaycançılığa önəm verməyə başladı. Ölkədə etnik separatizmin əsaslarının məhv edilməsində bu amil vacib rol oynayıb. Ölkə Konstitusiyası qəbul edilərkən doğru olaraq azərbaycançılıq ideologiyasına önəm verildi. Azərbaycançılıq ideologiyası etnik deyil, dövlət millətçiliyidir. Bu, o deməkdir ki, ölkədə yaşayan hər bir insan etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq Azərbaycan xalqının, millətinin üzvüdür, tərkib hissəsidir. O üzdən, məhz bu ideologiya Azərbaycan xalqını birləşdirdi və sonrakı qələbələrdə əsas rol oynadı. Məsələn, 44 günlük müharibədə bizim əsas ideoloji xəttimiz düz olduğuna görə, çoxlu sayda milli azlıqların nümayəndələri vətən uğrunda canlarını fəda etdilər. Vətən məfhumu bizi birləşdirdiyinə görə bu ideologiya ölkəmizin qələbəsində mühüm rol oynadı".
Vidadi ORDAHALLI
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
