Ermənistan bu dəfə də Qərbi Rusiyaya satır...
Rusiya və Ermənistan arasında münasibətlər gərgin müstəvidə qalmaqda davam etsə də, yaxın tezlikdə ciddi dəyişikliklərin olacağına dair anonslar da verilir. Bu barədə danışmazdan öncə qeyd edək ki, son vaxtlar Qərbdən missionerlərin İrəvana səfərləri bir-birini əvəzləyir. Kollektiv Qərbin emissarlarının bölgəyə səfərlərini Rusiyada da diqqətlə izləyirlər.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova qeyd edir ki, Qərb ölkələri bölgədə sülhlə bağlı hədəflərinin olduğunu bəyan etsələr də, onlar üçün əsas məsələ geosiyasi layihələr üçün platsdarm yaratmaqdır. Onun sözlərinə görə, Qərb bütün gücü ilə İrəvanı regionda və onun ətrafında müxtəlif formatlara cəlb edir: “Əslində bu fəaliyyət, ilk növbədə, Rusiya və İrana qarşı yönəlib”.
Daha bir maraqlı nüans odur ki, Ermənistan, Qərblə sıx təmaslara baxmayaraq, bu düşərgəyə də xıyanət etməyə hazırlaşır. Elə bu fonda “Qraparak” qəzeti öz mənbələrinə istinadən yazır ki, bu ilin payızında Ermənistanın xarici siyasətində çevriliş gözlənir və bunu baş nazir Nikol Paşinyan özü bəyan edib. Onun sözlərinə görə, hökumət başçısı bir müddət əvvəl dar çevrədə ünsiyyət quraraq, “şıltaq oğul” kimi “Ana Rusiya”nın qucağına qayıtmaq və sonra Moskva ilə yaxınlaşmağa başlamaq niyyətini bildirib. Belə gözlənilməz dönüşün formal səbəbi artıq seçilib. Bu, Avropa İttifaqının İrəvana verdiyi vədləri yerinə yetirməkdən imtinasıdır. Nəşr iddia edir ki, Paşinyan Aİ-ni Ermənistanı “qəbul etməməkdə”, bu istiqamətdə heç bir iş görmədən onu maliyyələşdirməməkdə və təhlükəsizlik zəmanəti verməməkdə ittiham edəcək. Bu fonda “Vestnik Kavkaza” nəşri yazır ki, bu məlumat doğrudursa, onun iki əsas səbəbi var: “sərbəst oğul” ssenarisi və Qərbi şantaj etmək ssenarisi: “Əslində, Ermənistan hakimiyyətinin Qərbin dəstəyindən məyus olması üçün hər cür səbəb var. Ermənistan Qərbə sədaqətinə görə hər il milyardlarla dollar almaq istəyir, lakin indiyədək ABŞ və Avropa İttifaqından cüzi məbləğ alıb. Respublikanın Qərbə geosiyasi “hərəkəti” zamanı ilk növbədə risq etdiyi Rusiya ilə ticarət dövriyyəsi fonunda bu məbləğlər cüzidir. Rusiya ilə ticarət keçən il 7 milyard dollar təşkil etdi və Ermənistanın büdcəsinin gəlir hissəsinə bərabər oldu.
Azərbaycanda separatçı layihənin bağlanmasından sonra Ermənistan hakimiyyəti hiss etdi ki, indi əlləri boşdur və onlar öz bəxtlərini Qərblə təmasları dərinləşdirməkdə sınaya bilərlər. Baş nazir Nikol Paşinyanın Amerikanın dövlət katibi Entoni Blinken və Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Leyen ilə eyni vaxtda şəxsi görüşü ilə buna aydınlıq gəldi. Qərbin Rusiya-Ermənistan qırılmasının tərəfdarı olduğunu, lakin buna bir neçə yüz milyon dollardan artıq sərmayə qoymaq istəmədiyini də üzə çıxardı. Bir tərəfdən Qərb ölkələrinin artıq məhdud resursları var – onlar həm də Ukrayna və İsraili dəstəkləməkdə davam edirlər. Ermənistana az vəsait qalır. Digər tərəfdən, Paşinyan komandası Qərb arzusuna o qədər güclü sevgi nümayiş etdirdi ki, Vaşinqton və Brüssel az şeylə kifayətlənmək qərarına gəldilər. Lakin məlum oldu ki, Paşinyan Saakaşvilidən fərqli olaraq pul saymağı bilir. Ona görə də, Nikol Paşinyanın Rusiya-Ermənistan münasibətlərini açıq şəkildə korlamağa son qoymaq motivi var, xüsusən də Rusiya rəhbərliyi İrəvana münasibətdə barışdırıcı, inandırıcı taktika seçdiyinə görə o əmin ola bilər ki, Moskva Ermənistan hakimiyyətinin geri qayıtmasını məmnuniyyətlə qəbul edəcək. Rusiya Federasiyası ilə münasibətləri yoluna qoymaq üçün Ermənistanın heç bir yüksək bəyanatla çıxış etməsinə ehtiyac yoxdur, sadəcə olaraq rus diplomatları ilə qalmaqalları dayandırmaq kifayətdir. Əgər Nikol Paşinyanın komandasının Qərbə irrasional sevgisi həqiqətən güclüdürsə, o, Aİ və ABŞ-ın kifayət qədər zəif dəstəyini laqeydlik kimi qəbul edə bilər. Buna görə də həqiqətən Moskva ilə nümayişkaranə yaxınlaşma yolu ilə Qərbin diqqətini Paşinyan yenidən özünə cəlb etmək istəyə də bilər. Bu yolla İrəvan öz qiymətini qaldıracaq, anti-Rusiya proqramlarını ucuz həyata keçirmək fikrində olmadığını göstərəcək. Amma Qərb Ermənistana nə qədər az pul versə, Ermənistan rəhbərliyi Rusiyaya münasibətdə bir o qədər yaxşı olacaq. O səbəbdən Rusiya-Ermənistan münasibətləri isindikcə, Moskva ayıq olmalıdır: Paşinyanın səmimiyyətini yoxlamaq kifayət qədər sadə olacaq: əgər o, Qərbdən belə məyusdursa, onda ölkə ərazisində Aİ-nin “müşahidəçi” missiyasını ləğv etsin. O halda Rusiyaya qarşı səmimi olduğunu göstərə bilər”. Regional məsələlər üzrə erməni ekspert Armen Poqosyan isə bildirir ki, əslində Qərbi Ermənistanın taleyi maraqlandırmır: “Qərbin marağı bir qədər fərqlidir. Qərb üçün vacib olan Orta dəhliz marşrutudur ki, bu da, əslində, Rusiyanın Şimal–Cənub layihəsinə alternativ olacaq. Çünki Ukraynadakı hərbi münaqişə sabah və ya o biri gün sona çata bilər. Ona görə Qərb üçün çox vacibdir ki, müharibədən sonrakı mərhələdə Avropaya enerji daşımalarının əsas həcmi Rusiyadan yan keçsin”. Bu səbəbdən o, Ermənistanı daha çətin günlər gözlədiyini vurğulayıb.
Tahir TAĞIYEV
