Trampın Azərbaycanla bağlı niyyəti erməniləri narahat etdi

Respublikaçılar Partiyası noyabrın 5-nə təyin edilmiş ABŞ prezident seçkilərində Donald Trampı bu posta namizəd kimi rəsmən irəli sürüb. ABŞ-ın keçmiş dövlət başçısı Respublikaçılar Partiyasının prezidentliyə namizədi olmaq üçün yetərincə səs toplayıb.

Bundan əvvəl Tramp ABŞ-nin vitse-prezidentliyinə namizəd kimi Ohayo ştatından respublikaçı senator Ceyms Devid Vensi seçdiyini açıqlamışdı. 39 yaşlı Vens Trampın ticarət, xarici isyasət və mühaciət sahəsindəki fikilərini paylaşır. Lakin milli siyasi arenada təcrübəsi məhdud olan Ohayo senatoru Trampın kampaniyasına fövqəladə anlarda qoşulur. Hazırda ABŞ-da baş verənləri xüsusi narahatlıqla izləyənlədən biri də Ermənistandır. Bu fonda “sputnik armenia” portalı yazır ki, hakimyyətə gəlmək şansı yüksək olan Tramp regionda Azərbaycanın mənafeyinə uyğun siyasət yürüdəcək: “Ümumdünya informasiya axınları sözün əsl mənasında Trampın Pensilvaniyadakı seçki nitqinin fotoşəkilləri və videoları ilə doludur, bu zaman o, Demokratların qızğın fanatı, iyirmi yaşlı atıcı Tomas Metyu Kruks tərəfindən vurulub. Sui-qəsd nəticəsində R-15 tüfəngindən atılan güllə Trampın sağ qulağına dəyib. Hadisə, təbii ki, sırf Amerika xəbərləri çərçivəsindən kənara çıxır və böyük dövlətlərin, demək olar ki, bütün dünya liderləri artıq Donald Trampa sui-qəsd cəhdini pisləyib. Trampın qulağı ABŞ-ın son bir neçə onillikdə ən böyük daxili siyasi böhranlardan birini yaşadığının konkret sübutudur. Təbii ki, amerikalı Respublikaçılar indi Trampın. psixotrop dərmanlardan sərsəmləşmiş Co Bayden başda olmaqla, dünyanın müxalif olduğu ABŞ-ın maraqları uğrunda mübarizə aparan imicini maksimum dərəcədə təbliğ edəcəklər. Trampın qulağı isə ABŞ prezident seçkilərinin simvoluna çevriləcək. Artıq sui-qəsd cəhdindən sonra, son sorğulara görə, Tramp Baydeni qabaqlayır. Beləliklə, sorğular aşağıdakı şəkli göstərir: Tramp - 66%, Bayden - 15%, Kamala Harris - 10%. Bu, Trampın ABŞ prezidenti olmaq şansının həmişəkindən daha çox olduğunu göstərir. Baxmayaraq ki, əlbəttə ki, Baydenin xeyrinə olan fors-major hal da istisna edilə bilməz. Ancaq bizim üçün məsələyə bir qədər fərqli prizmadan baxmaq lazımdır. Trampın gülləyə tuş gəlmiş  qulağı onun mümkün prezidentliyinin simvolu olaraq ermənilərə və Ermənistana nə vəd edir?

Tramp ənənəvi olaraq “Amerika amerikalılar üçün” ideyasının təbliğinə diqqət yetirir ki, bu da Respublikaçıların səylərini daha çox daxili problemlər üzərində cəmləşdirmək siyasətində öz əksini tapıb və qlobal neft-qaz sektorunda üstünlük təşkil edir. Trampın və ABŞ Respublikaçılar Partiyasındakı Trampyönlü elitanın erməni məsələsinə və ümumilikdə Ermənistana münasibəti necədir? Əslində, Cənubi Qafqaz regionunda sülhün bərqərar olmasının zəruriliyi barədə bəlkə də daimi bəyanatlardan başqa heç nə yoxdur. Tramp daha çox erməni məsələsini və ya Ermənistanla qarşılıqlı fəaliyyət imkanlarını amerikalıların İranı rədd etməsi kontekstində nəzərdən keçirməyə meyllidir. Daha da çoxu var. Tramp daha çox Türkiyəyönlü və Azərbaycanyönlü siyasət yürütməyə meyllidir, çünki o, Azərbaycan qazı və neftinə marağı ilə yanaşı, Türkiyə və Azərbaycanı əsas regional aktorlar kimi görür. Trampın xarici siyasətdə aydın ifadə olunmuş, prinsipial İsrailyönümlü mövqeyi ümumilikdə erməni tərəfində illüziyaları aradan qaldırmalıdır. Yəni Respublikaçılar və şəxsən Donald Tramp Ermənistan dövlətinin düşmənlərinin tərəfində oynamağa hazırdır. Və əgər Demokratlar “demokratiya” adı altında Ermənistan hakimiyyəti ilə fəal qarşılıqlı əlaqədə öz antierməni, azərbaycanpərəst mövqelərini vizual olaraq “tarazlaşdırmağa” çalışsalar, o zaman Tramp, təbii ki, heç kimin “beynini aldatmayacaq” və dediyini edəcək. Türkiyəyönlü siyasətini daha aqressiv və şəffaf şəkildə, heç bir siyasi neoliberal məqam olmadan aparacaq. Bir sözlə, yeni Amerikanın simvolu kimi Trampın gülləyə tuş gələn qulağı Amerika siyasətində erməni məsələsinin qavranılmasına ümidlər baxımından müsbət amil sayıla bilməz”. Daha öncə erməni politoloq Stepan Danielyan da qeyd etmişdi ki, Donald Tramp yenidən ABŞ-nin prezidenti seçilsə, Ermənistan üçün risqli, Azərbaycanı üçün faydalı ola bilər:"Trampın dövründə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi baş verdi ki, bu da ABŞ-ın icazəsi olmadan baş verə bilməzdi”. O əlavə edib ki, Trampın dövründə Çinlə münasibətlər gərgin idi, o bu siyasətə rəhbərlik edirdi: “Həm də İranla nüvə proqramından çıxmaq Trampın dövründə idi və o, İsraildən böyük narazılıq yaşayan Obamadan fərqli olaraq, birtərəfli İsraili dəstəkləmək siyasəti yürüdürdü. Yəni Çinə qarşı daha sərt iqtisadi siyasət apara bilər, Ukraynada müharibənin səngiməsi mümkündür. Amma digər tərəfdən, Trampın Ərdoğanla yaxşı münasibətləri olub. Qarabağ müharibəsi Trampın dövründə başlayıb və o, dəstəkləyib. İsraillə daha çox və Netanyahu ilə daha yaxşı əlaqələrə sahib idi. Mən bunu niyə təkrar edirəm, çünki düşünürəm ki, Trampın seçilməsi Ermənistan üçün risqli ola bilər”. Erməni politoloqun fikrincə, Tramp siyasətə biznesdən gəlib və onun üçün erməni məsələsi heç bir əhəmiyyət kəsb etmir.

Samirə SƏFƏROVA