“Şaxsey”ə uşaq aparanlar bilməlidir ki, bu, Allahın da xoşuna gəlmir...
“Valideynlərə tövsiyə edərdim ki, belə isti havada sıxlığın və izdihamın olduğu mərasimlərə övladlarını aparmasınlar, bunun onların övladlarına xeyrindən çox zərəri ola bilər”
Uşaqların, azyaşlıların belə isti havalarda sıxlıqla, izdihamla müşayiət olunan kütləvi mərasimlərə aparılmasının təhlükəli olduğu məlumdur.
Bu baxımdan, mərasimlərdə azyaşlı uşaqların iştirakı onların təhlükəsizliyi və sağlamlığı baxımından məqsədəuyğun sayılmır. Həm belə isti havada, həm sıxlıq şəraitində, izdihamda hər şey baş verə bilər, həm də Aşura kimi kütləvi mərasimlərdə uşaqların iştirakı ona gərək deyil. Dinimizin tələbindən kənara çıxıb uşaqların, azyaşlıların “şaxsey-vaxsey” deyilən mərasimlərə aparılması, heç şübhəsiz, Allaha da xoş getməz.
Belə isti havada, sıxlıq şəraitində, bunun körpə uşaqlar üçün elə də gərəkli, vacib olmadığı şərti daxilində azyaşlıların, yeniyetmələrin “şaxsey-vaxsey” deyilən məscidlərə, Aşura mərasimlərinə aparılması nə dərəcədə doğrudur?
“Uşaqları bu məsələlərə qatmaq tamamilə günahdır, qətiyyən yolverilməzdir”
Tanınmış ilahiyyatçı Tural İrfan “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu istiqamətdə həm din xadimləri, həm də media vaxtaşırı maarifləndirmə işləri aparır və uşaqların o cür mərasimlərdə təmsil olunmasının düzgün olmadığını deyirlər. “İslam dinində ibadətlərin edilməsi, ayinlərin icrası həddi buluğa çatandan sonra insanlara vacib olur. Yəni müsəlmanlar həddi-büluğa çatdıqdan sonra mükəlləf olurlar. Xüsusən də, Aşura məraismlərində edilən hərəkətlərin heç biri ibadət sayılımır. Yəni zəncir vurmağın, mərsiyyə deməyin, ağlamağın, şaxsey-vaxsey deməyin, o tədbirlərdə toplaşmağın, insanları bəzən də narahat etməyin Quranda, şəriətdə heç bir əmri, göstərşi yoxdur. Bu, ümumiyyətlə rsəmi olaraq da tövsiyə olunmur. Bunlar din xadimlərinin qeyri-rəsmi şəkildə çıxardığı əməllərdir. Xüsusən də uşaqları bu məsələlərə qatmaq tamamilə günahdır, qətiyyən yolverilməzdir. Bütün mənalarda uşaqların belə məraimlərə qatılması, aparılması qətiyyən düzgün deyil. Böyüklər əsaslandıra bilərlər ki, bu bizim inancımızdır və sair. Uşaqlar həddi-büluğa çatmayıblarsa, demək o əqidəni, etiqadı mənimməyiblər. Mənimsələr də belə, uşaqlar həddi-büluğa çatmadıqları üçün onların ora aparılması düzgün deyil. İnsan özü sərbəst getməlidir. Amma biz müşahidə edirik ki, valideynlər özləri uşaqlarını məqsədyönlü şəkildə yönəldir. Bəzən də xaricə təqlid edən bəzi “din xadimlərimiz” kütlənin daha izdihamlı olması, bəlkə də hansısa təxribatların yaşanması üçün uşaqları da qəsdən o məraimlərə cəlb edirlər. Uşaqların belə mərasimlərə aparılması, cəlb edilməsi qətiyyən yolverilməzdir. Xüsusən də orada keçirilən ağlaşma məclisləri, səsy-küy, faciə görüntüsü uşaqların psixologiyasına çox ağır təsir göstərir. Orada zəncir vurmaq, baş yarmaq kimi məsələrə yol verilməsə də belə, mərasimdə gördükləri uşaqların psixikasında ağrılı iz buraxır. Onlara uşaq yaşından psixoloji travma yaşadır. Uşaqların nəzrində islam dininə qarşı bir qara, bədbin obraz yaradılır. Yəni uşaqlar, gənclər öz dinləri haqqında xoş, ürək açan bir məsələ görmürlər, ancaq matəm, ağlaşma görürlər və bu da uşaqların nəzərində islam dini haqqında “qılıc dini”, bir-birinin başını kəsmiş, bir-birini qırmış insanlar obrazı yaradılır. Bu, uşaqlarda çox pis təsir buraxır”.
T.İrfan valideynlərə tövsiyə edir ki, həm hava şərtləri ilə əlaqədar, həm sıxlıq və izdiham baxımından, eyni zamanda da uşaq psixikasına mənvi təsir göstərən amillərin olması nöqteyi-nəzərindən azyaşlı övladlarını o mərasimlərə aparmasınlar. “Valideynlərə tövsiyə edərdim ki, belə isti havada, sıxlığın və izdihamın olduğu mərasimlərə övladlarını aparmasınlar, bunun onların övladlarına xeyrindən çox zərəri ola bilər. Ən azı təhlükəsizlik baxımından bunu etməsinlər”-deyə bildirən T.İrfan qeyd etdi ki, valideynlər hər şeydən əvvəl övladlarını düşünməlidirlər. “Onlar uşaqlarını o mərasimlərə qoymasınlar. Bu din deyil. Ən dəhşətlisi də odur ki, bu işləri təşkil edənlər bunu din adı ilə, Əhli-Beyt adı ilə deyirlər. İnanıram ki, İmam Hüseyn sağ olsaydı Yeziddən əvvəl bu xurafatı yayanların, yaşadanların, körpə uşaqları bu işə qatanların cəzasını verərdi. Hətta bir vaxtlar olub ki, uşaqların alnını ülgüclə çapırmışlar, onları qana qərq edirmişlər, bu dəhşətlər içində yaşadırmışlar. Bu qətiyyən yolverilməzdir. Heç Yezidin özünün ənənəsində bu xurafatlar olmayıb. Allah uzaq eləsin, İmam Hüseynə bu məsələləri şamil etmək onu və Əhli-Beyti təhqir etməkdir. Mən bunu bu cür qəbul edirəm. Quran da, din də, Peyğəmbər də, elə imamların özləri də hədislərində bu cür deyirlər. Əhli-Beyt imamları, Əhli-Beytin Kərbəlada sağ qalmış qadınları, kişiləri İmam Hüseyn şəhid olanda üç gün yas saxlayıblar. Yezidin sarayında əsir olanda üç gündən artıq yas saxlamayıblar. Ondan 1000-1400 il sonra 40-50 gün dünyanı qara parçalara bürümək, uşaqları aparıb o məraimlərə qatmaq, insanları narahat etmək, “toy, nişan, xeyir iş olmaz” kimi şeyləri ortaya gətirmək kimi məsələlər tamamilə İmam Hüseynin şəhadətini ucalığının, fəlsəfəsinin əksinə, əleyhinə olan işlərdir. Mən əsasən uşaqlar barədə deyə bilərəm ki, uşaqları bu mərasimlərə aparmaq, onların o sıxlıqda, hay-küydə, izdihamda olması qətiyyən düzgün deyil. Orada müxtəlif səsgücləndiricilər vasitəsilə mərsiyələr, nöhələr oxuyurlar, “şaxsey-vaxsey” deyirlər, uşaqların bunlara qulaq asması onlara ağır travma yaşadır. Bununla bağlı psixoloqların da rəyi var ki, uşaqlıq yaşından onlar psixoloji travma alırlar. Uşaq yaşdan bədbin ruhda yaşayırlar, öz dinləri haqda çox mənfi fikirdə olurlar. Buna görə də uşaqları bu məsələyə qatmaq, onları o mərasimlərə aparmaq qətiyyən doğru hərəkət deyil”-deyə T.İrfan bildirdi.
İradə SARIYEVA
