Bahalaşmadan sonra ictimai nəqliyyat daha bərbad vəziyyətə düşüb...
İlqar Hüseynli: "İctimai nəqliyyat sahəsində keyfiyyətli xidmətin əldə olunması, keyfiyyətli xidmət göstərilməsi mümkünsüz hala çevrilib"
Bakıda ictimai nəqliyyat sahəsinin elə də ürəkaçan vəziyyətdə olmadığı məlumdur. Paytaxtın avtobus parkı bir neçə il əvvəl yenilənsə də, köhnə avtobuslar yeni nəqliyyat vasitələri ilə əvəzlənsə də, yenə də vəziyyət düzəlmək bilmir ki, bilmir.
Bu gün müşahidə etdiyimiz odur ki, ictimai nəqliyyat bərbad vəziyyətdədir, bu sistem heç cür düzələ bilmir. Bu gün paytaxtda ictimai nəqliyyat (söhbət avtobuslardan gedir) sahəsi özəl şirkətlərin əlindədir. Yəni paytaxtda ictimai nəqliyyatın 80%-ni (avtobuslarla müntəzəm sərnişindaşıma) özəl daşıyıcı şirkətlər icra edir.
Hər zaman daşıma şirkətləri narazılıq edirdilər ki, sərnişindaşımada qiymət çox aşağıdır və Tarif Şurası qiymət artımına getməlidir. Daşıma şirkətlərinin əsas məqsədi xidmətin səviyyəsini yaxşılaşdırmaq yox, daha çox gəlir əldə etmək olub ki, buna qiymət artımı ilə nail oldular. Bakı şəhərində və paytaxt ətrafında müntəzəm sərnişindaşıma xidməti göstərən özəl daşıyıcı şirkətlər Tarif Şurasına ünvanladıqları müraciətə xeyirlərinə cavab aldıqdan sonra da xidmətin səviyyəsi barədə qətiyyən düşünmək istəmirlər. Bir sözlə, avtobuslarda gediş haqqı qalxsa da, xidmət yenə də yarıtmaz vəziyyətdədir. Yenə də gecikmələr baş verir, avtobuslar arasında bəzən interval 40 dəqiqəyə qədər olur. Yenə də camaat yollardadır, yenə də sərnişinlər narazıdır. Avtobusların sayını daşıma şirkətləri kəskin şəkildə azaldıb, bu da sərnişin sıxlığına səbəb olur. XXI əsrdə, inkişaf etmiş bir ölkənin paytaxtında daşıma şirkətləri sərnişinlərə hərtərəfli zülm edir desək, yanılmarıq. Avtobusların salonlarında dəhşətli dərəcədə sərnişin sıxlığı olur. Avtobus sürücüləri də "xoşunuz gəlmir minməyin, boş avtobus gələndə minərsiniz" deyirlər.
Çox təəssüf ki, qiymət artımı keyfiyyətli xidmətə gətirib çıxarmadı. Sərnişinlər narazıdır, sahibkarlar bildiklərini edirlər. Qiyməti artırdılar, Tarif Şurasını bezar edib istədiklərini əldə etdilər, indi də xidmət səviyyəsini bərbad durumdan çıxarsınlar. Bahalaşmadan sonra ictimai nəqliyyat daha bərbad vəziyyətdə düşüb. Niyə qiymət artımı keyfiyyət artımına səbəb olmur? Niyə yaxsi xidmət göstərilmir?
"Qiymət artımı şəhərin ictimai nəqliyyat xidməti sektorunda hansısa irəliləyişə gətirib çıxarmayıb"
Sosial-iqtisadi sahə üzrə ekspert İlqar Hüseynli "Bakı-Xəbər"ə bildirdi ki, narazılığın kökünü kəsmək üçün ictimai nəqliyyat xidmətini həyata keçirən şirkətlərin üzərinə böyük işlər düşür: "Əvvəla, sərnişindaşıma şirkətləri xəttə buraxdıqları nəqliyyat vasitələrinin sayını artırmalıdırlar ki, bu gecikmələr və interval problemi aradan qalxsın. İkincisi, texniki cəhətdən istismara yararlı olmayan, soyutma və istilik sistemlərində problemlər olan, əlillər üçün pantus sisteminə malik olmayan köhnə avtobusları sıradan çıxarmalı və parkları yeniləməlidirlər. Şirkətlər bu problemləri həll etməlidir ki, keyfiyyətdə dəyişiklik baş versin. Üçüncü bir faktor da var. Bakı şəhərində mövcud tıxaclar aradan qalxmırsa, tıxac daimi "həyat ritminə" çevrilirsə, vaxtında keyfiyyətli xidmət almaqla bağlı düşünməyimiz üçün çox tezdir. Ümuniyyətlə, ictimai nəqliyyat sahəsində keyfiyyətli xidmətin əldə olunması, keyfiyyətli xidmət göstərilməsi mümkünsüz hala çevrilib. İstər metroda, istərsə də avtobuslarda ciddi sıxlıq müşahidə olunur".
İ.Hüseynli qeyd etdi ki, gediş haqlarının artırılması bu sahədə keyfiyyətli xidmətin təmin olunmasına gətirib çıxarmadı. "Qiymətlərin artırılması yalnız sərnişindaşıma şirkətlərinin maddi durumunun yaxşılaşmasına, əlavə daha çox qazanc əldə etməsinə xidmət etməkdən başqa bir məsələ deyil. Qiymət artımı şəhərin ictimai nəqliyyat xidməti sektorunda hansısa bir irəliləyişə gətirib çıxarmayıb"-deyə müsahibimiz bildirdi.
Gördüyümüz kimi, ekspert vurğuladı ki, qiymət artımı yalnız sərnişindaşıma ilə məşğul olan özəl şirkətlərin xeyrinədir, bunun ictimai nəqliyyat sektorunda keyfiyyətli xidmətin təmin olunmasına xeyri yoxdur. Bu halda, hər şey qalır daşıma şirkətlərinin vicdanına. Ümid etmək istəyirik, aidiyyəti dövlət qurumları da, ictimai nəqliyyatla məşğul olan özəl şirkətlərin fəaliyyətinə nəzarət edən təsisatlar da bu şirkətlərin üzərinə götürdüyü vəzifəni və məsuliyyəti onların yadına salmalıdır ki, pul qazanırsansa, onun müqabilində xidmətin keyfiyyətini də artırmalısan. Dövlət paytaxtın ictimai nəqliyyat sisteminin böhrandan və bədbad durumdan xilas olunması üçün böyük vəsaitlər xərcləyib, müasir tipli ictimai nəqliyyat vasitələri alıb. Amma şirkətlər öz qazancları naminə dövlətin bu humanist və dəyərli işini sabotaj etməklə məşğul olur. Dövlət hesabına xaricdən baha qiymətə alınan avtobuslara şirkətlər bəzən "dədə malı" kimi baxır, o avtobusları istədikləri vaxt xəttə buraxırlar, istədikləri vaxt buraxmırlar, qəsdən sıxlıq yaradırlar ki, camaat narazı qalsın. Halbuki, daşıma şirkətlərinin başlıca vəzifəsi ictimai nəqliyyat sektorunda, xidmət sahəsində sərnişin məmnunluğunu təmin etməkdir...Bu barədə düşünsələr yaxşı olar...
İradə SARIYEVA
