Sənədsiz mənzillərlə bağlı yeni layihə hazırlanır - mənzil rəsmiləşməsində çoxillik problemlərin axırı necə olacaq?..
Elçin Qurbanov: “İnsanların nəcib və duyğusal hisslərini ifadə edən mülkiyyət probleminin həll olunması dövlətə inam və etibarın güclənməsinə də şərait yaradacaq”
Azərbaycanda böyük "əmlak amnistiyası" gözlənilir. Ekspertlərin fikrincə, bu addımla tikinti sahəsində çoxillik problemlərə son qoyula bilər. Belə ki, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin məlumatına görə, bununla bağlı yeni elektron portal hazırlanır. Portal 2024-cü ilin sonuna qədər vətəndaşların istifadəsinə veriləcək. İnsan sağlamlığına və insan fəaliyyətinə təhlükə törətməyən ərazilərdə tikilmiş mənzillər tədricən bu portal üzərindən rəsmiləşdiriləcək.
Sənədsiz evlərlə bağlı bir çox qanunvericilik aktları qəbul edilsə də, hələ ki, prosesdə ciddi irəliləyiş yoxdur. Yaradılan portal bu problemi kökündən həll edə biləcəkmi?
İqtisadçı Elçin Qurbanov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, sənədsiz tikililərin sənədlərşdirilməsi yerli vergilərin, yəni bələdiyyələr tərəfindən yığılan fiziki şəxslərin əmlak və torpaq vergilərinin yerli büdcələrə daxil olmasına əhəmiyyətli dərəcədə müsbət təsir göstərəcək: “Bu həm də dövlət büdcəsidən bir çox bələdiyyələrə ayrılan yardımların azaldılmasına, yaxud da dayandırılmasına şərait yarada bilər. Yəni dövlətin yerli büdcə ilə bağlı yükünü azaldacaq. Əgər bələdiyyələrin büdcəsi yaxşılaşarsa, maliyyə şəffaflığı və vətəndaşlarla münasibətdə hesabatlılıq təmin olunarsa, yerlərdə əhəmiyyətli dərəcədə infrastruktur inkişaf, sosial layihələrin həyata keçirilməsində nəzərəçarpacaq sıçrayılar baş verə bilər . Bundan başqa, sığorta sektorunda da müəyyən canlanma nəzərə çarpacaq. Yüz minlərlə daşınmaz əmlakın sığortası sığorta bazarının inkişafına müsbət təsir göstərəcək. Daşınmaz əmlakla bağlı sığorta hadisələrinin digər sahələrə nisbətən aşağı olması sığorta sektorunun daha rentabelli fəaliyyətini şərtləndirəcək, bu sektordan büdcəyə vergi daxilolmalarının da həcmini artıracaq. Daşınmaz əmlak bazarının aktivliyinə təsir göstərəcək. Notariatlar tərəfindən alqı-satqı ilə bağlı vergi ödənişlərinin səviyyəsi artacaq və s. Bunu isə ayrıca qeyd etmək istəyirəm. Problemin həlli yalnız maddi deyil, həm də mənəvi aspektdən əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, dünyəvi cəmiyyət üçün ədalətin də, ədavətin də mənbəyi əmlakdır. Əmlak insanların psixologiyasında nəcib ehtiras doğuran elementlərin mənbəyidir. Qərb metafizikasının banisi, dünyanı yalnız ideyalar aləmini dərk etməklə anlatmağın mümkün olmasını iddia edən Platonun xüsusi mülkiyyətə münasibəti mənfi olsa da, “Mülkiyyət barədə düşünmək belə insanda xüsusi ehtiras yaradır” mənasının ifadə edən fikri heç də boş söz deyil. İnsanların nəcib və duyğusal hisslərini ifadə edən mülkiyyət probleminin həll olunması dövlətə inam və etibarın güclənməsinə də şərait yaradacaq. Hesab edirəm ki, təhlükəli ərazilərdə ( mühafizə zolaqlarında) yerləşməsi halları istisna olmaqla, fərdi yaşayış evlərinə xüsusi diqqətlə yanaşılsa və onların xüsusi mülkiyyətə verilməsi kütləvi şəkildə təmin olunsa yaxşıdır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
