Rəşt-Xəzər dəmiryolu açıldı - ermənilərin Şimal-Cənub marşrutu bitdi...
Asif İbrahimov: “Real əsasları olmadığına görə Ermənistanın arzusu illərdir ki, elə ideya səviyyəsində kağız üzərində qalır”
İranın Ənzəli şəhərində Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin tərkib hissəsi olan Rəşt-Xəzər limanı dəmiryol xətti istifadəyə verilib.
İran mətbuatı xəbər verir ki, İranın şimalındakı Gilan əyalətində yerləşən Ənzəli Azad Ticarət və Sənaye Zonasında təşkil edilən mərasimdə İran prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən Məhəmməd Moxberin iştirakı ilə Rəşt şəhərini Xəzər limanı ilə birləşdirən layihənin açılış mərasimi keçirilib. Açılışda Rusiya rəsmiləri də iştirak edib.
Məlumata görə, mərasimə İranın yol və şəhərsalma naziri Mehrdad Bəzrpaş, Gilan əyalətinin hökumət nümayəndələri və Xəzəryanı ölkələrin dövlət rəsmiləri qatılıb.
Qeyd edək ki, Xəzər dənizi ilə Fars körfəzini birləşdirəcək Rəşt-Xəzər dəmir yolu idxal-ixrac əməliyyatları üçün əhəmiyyətlidir. Bu yol gələcəkdə Rəşt-Xəzər və Qəzvin-Rəşt-Astara (İran)-Astara (Azərbaycan) dəmiryoluna birləşərək Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin inkişafını təmin edəcək.
Bu yolun istifadəyə verilməsi Ermənistanın gələcək kommunikasiya imkanlarına necə təsir edəcək? Çünki onlar uzun müddətdir çalışırlar ki, Fras körfəzini Qara dənizlə birləşdirən yol məhz Ermənistandan keçsin.
Beynəlxalq qiymətləndirmə üzrə ekspert Asif İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, qlobal iqtisadiyyat və təchizat zəncirləri son illərdə texnoloji irəliləyişlərlə bir-birinə daha çox bağlıdır. Regional layihələr də Cənubi Qafqaz ölkələri üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Bu, hazırda inkişaf üçün ilkin şərt hesab olunur. Zəngəzur dəhlizi məsələsi də bu kontekstdə olduqca əhəmiyyətlidir.
2018-ci ildən Ermənistan hakimiyyəti Fars körfəzi-Qara dəniz dəhlizinin yaradılmasından danışır. Amma İrəvan Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizində bu mühüm layihənin həyata keçirilməsi üçün heç bir iş görməyib. Bunun nəticəsidir ki, Şimal-Cənub magistralı hələ tikilməyib və İranla Ermənistanı birləşdirən müasir yol belə yoxdur. Çünki hazırda Gorus-Qafan yolunun mühüm hissəsi Azərbaycanın nəzarətindədir. İran-Ermənistan dəmir yolunun tikilməsi ilə bağlı danışıqlar da xəyal olaraq qalır”.
Ekspertin sözlırinə görə, son illərdə Azərbaycanın böyük həcmlərdə investisiya qoyuluşu hesabına yaratmağa nail olduğu müasir yol-nəqliyyat infrastrukturu respublikamızın tranzit daşımaları üçün önəmini əhəmiyyətli dərəcədə artırıb: “Hazırda ölkəmiz Avrasiyada çox mühüm nəqliyyat-logistika habı qismində çıxış edir. Eyni vaxtda iki beynəlxalq marşrutun - Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizlərinin Azərbaycanın ərazisindən keçməsi ölkəmizə böyük üstünlüklər qazandırır.
Ermənistan zamanında Fars körfəzi-Qara dəniz dəhlizinin məhz bu ölkədən keçməsi ilə bağlı xam xəyallar qururdu. Bununla bağlı müzakirələrin tarixi uzaqlara gedib çıxır. İşğalçılıq siyasətinin girovuna çevrilən Ermənistan düşdüyü dalandan çıxmaq üçün artıq illərdir ki, yollar arayır. Ermənistanın əvvəlki və indiki prezidentləri, elə baş nazir Nikol Paşinyanın özü də bəhs olunan dəhlizin Ermənistandan keçməsi ilə bağlı utopiyaya bənzəyən fikirlər səsləndiriblər. Xatırladaq ki, hələ 2014-cü ildə bu ölkədə İrandan Ermənistana dəmir yolunun çəkilməsi haqqında dövlət proqramı hazırlanaraq parlamentdə təsdiqlənib. Proqrama əsasən, 300 kilometrlik dəmir yolu 64 körpüdən, 60 tuneldən və 27 stansiyadan ibarət olmalı idi. Layihənin ümumi dəyəri isə 3,5 milyard dollar həcmində dəyərləndirilirdi. İddia olunurdu ki, layihənin icrası sayəsində Ermənistan Çinlə Avropanı birləşdirəcək tranzit mərkəzinə çevriləcək. Lakin real əsasları olmadığına görə Ermənistanın arzusu illərdir ki, elə ideya səviyyəsində kağız üzərində qalır. Analitiklərin qənaəti belədir ki, Ermənistanın bu ideyanı reallaşdırmaq üçün şansları sıfıra bərabərdir. Ermənistan üçün başqa bir acı reallıq ondan ibarətdir ki, bu ölkənin dəmir yolları şəbəkəsi Rusiyaya satılıb. Bu səbəbdən də Ermənistanla İran arasında dəmir yolunun çəkilməsinə dair hər hansı bir qərarı da İrəvan yox, Moskva verə bilər”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
