Türk dünyasının "Taliban"la dostluğu başlayır... Azərbaycanın mövqeyi...
Elşən Həsənov: “Dünyanın qarışıqlıq dövrünü yaşadığı bir zamanda yeni gərginlik ocağının yaradılması heç kimə lazım deyil”
Qazaxıstan Əfqanıstanla iqtisadi əməkdaşlığı inkişaf etdirmək məqsədilə “Taliban” hərəkatını terrorçu təşkilatlar siyahısından çıxarıb. Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev bu barədə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ölkələrinin parlament palatalarının spikerləri ilə görüşündə bildirib:
“Qazaxıstan Əfqanıstanla iqtisadi-ticari əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinin vacibliyini və “Taliban” hərəkatının ölkədəki nüfuzunun uzunmüddətli amil olduğunu nəzərə alaraq, onları terrorçular siyahısından çıxarıb”.
Onun sözlərinə görə, hazırkı mərhələdə strateji vəzifələrdən biri Əfqanıstanın regiondakı əlaqələrə fəal cəlb olunmasıdır. Kasım-Jomart Tokayev, həmçinin, Almatı şəhərində BMT-nin Mərkəzi Asiya və Əfqanıstan üçün dayanıqlı inkişaf məqsədləri üzrə regional mərkəzin yaradılması ilə bağlı təşəbbüsünü dəstəkləməyə çağırıb.
Qeyd edək ki, Türkiyənin də belə bir addım atmağa hazırlaşdığı ilə bağlı fikirlər səslənir.
Türk dünyasında “Taliban”a bəslənən bu münasibət nə ilə bağlıdır?
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Elşən Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, bunun bir çox səbəbləri var: “Əvvəla onu qeyd etmək lazımdır ki, onilliklər boyu hakimiyyət uğrunda Əfqanıstan dövlətində gedən silahlı mübarizənin tərəflərindən biri də “Taliban” hərəkatı idi. Hakimiyyəti ələ keçirmək uğrunda bütün vasitələrlə mübarizəyə qoşulmuş bu hərəkat öz mübarizəsində terror aktlarını həyata keçirməkdən belə çəkinmirdi və haqlı olaraq dünya dövlətləri tərəfindən terrorçu hərəkat olaraq dəyərləndirilirdi.
İşin daha əvvəllərinə gedib, onların hakimiyyətə necə gəldikləri dövrlərə baş vurmaq istəməzdim. Bu hadisə yaxın illəri əhatə edir və yəqin ki, Qərb dövlətləri, ABŞ və sülhyaratma missiyasını həyata keçirən beynəlxalq hərbi hissələrin Əfqanıstanı tərk etdiyi zaman baş verən hadisələr hamımızın yadındadır. Nəticə bundan ibarət oldu ki, “Taliban” hərəkatı hakimiyyətə gəldi və bundan sonra da yəqin taktika və strategiyasında düzəlişlər edib, dünyada baş verən hadisələrin, proseslərin reallıq baxımından dəyərləndirilməsi istiqamətini tutub. Faktiki olaraq, Əfqanıstanın “Taliban” hakimiyyəti dövründə qonşu dövlətlərlə münasibətdə hələ də kəskin ritoika və gərginlik duyulmur.
Hər halda, Çinin, Pakistanın, Rusiyanın, İranın və digər dövlətlərin “Taliban” hakimiyyəti ilə isti münasibətləri onu deməyə əsas verir ki, bu dövlətlərin özləri də regionun mühüm strateji nöqtəsində yerləşən və faydalı qazıntıları, təbii sərvətləri ilə zəngin olan bu ölkə ilə istər siyasi, istərsə də iqtisadi maraqları var.
İş ki qaldı Qazaxstanın Taliban hərəkatını terrorçu hərəkatlar siyahından çıxarması məsələsinə, Qazaxstan prezidenti Qasım Jomart Tokayevin özünün bəyan etdiyi kimi. bu addım iqtisadi münasibətlərin inkişafı və Əfqanıstanın regional həyatda daha yaxından iştirakını təmin etməkdən ötrü atılmış bir addımdır.
Düşünürəm ki, dünyanın qarışıqlıq dövrünü yaşadığı bir zamanda yeni gərginlik ocağının yaradılması heç kimə lazım deyil və yaxın zamanlarda regionun digər türkdilli dövlətlərinin də eyni addımı atacaqlarını gözləmək olar. Artıq Türkiyədə belə işartılar var”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
