Azərbaycan-Tacikistan münasibətlərində yenilik - xalqların və dövlətin maraqları yenə prioritetdir...
Mərkəzi Asiyanın dünya siyasətindəki rolu sürətlə yüksəlməkdə, bu region getdikcə daha çox diqqət cəlb etməkdədir. Dünya siyasətinin aparıcı mərkəzlərinin regionda nüfuz uğrunda rəqabəti fonunda Mərkəzi Asiya ölkələri öz subyektivliyini gücləndirməyə, müstəqil daxili və xarici siyasət yürütməyə çalışırlar.
Məhz buna görə də çoxvektorlu prinsip region ölkələrinin xarici siyasətinin əsasına çevrilərək, onlara beynəlxalq aləmdə tarazlıq yaratmağa və bütün xarici siyasət oxu üzrə əməkdaşlıq qurmağa imkan verir.
Beləliklə, Mərkəzi Asiyanın əhəmiyyəti yaranan yeni beynəlxalq siyasi reallıq fonunda getdikcə daha sürətlə artır. Regionda geosiyasi təsirini artırmağa və nəqliyyat kommunikasiyalarına nəzarəti ələ keçirməyə çalışan qlobal və regional güc mərkəzlərinin siyasətinin nəzərəçarpacaq dərəcədə intensivləşməsi müşahidə olunur. Bu fonda şübhə yoxdur ki, Mərkəzi Asiya ölkələrində geosiyasi təsir uğrunda mübarizə daha da güclənəcək. Çünki dünyadakı mürəkkəb geosiyasi vəziyyətlə əlaqədar olaraq, regionun nəqliyyat-logistika potensialının əhəmiyyəti, onun Asiya ilə Avropa arasında birləşdirici rolu artır və bu, üzərində nəzarət rəqabəti daha da güclənir. Bu vəziyyətdə qlobal geosiyasi transformasiyalar fonunda Mərkəzi Asiya ölkələri regional əməkdaşlığı gücləndirməyə, qlobal və regional çağırış və təhdidlərə qarşı birgə yanaşmalar inkişaf etdirməyə çalışırlar. Ümumi sivilizasiya kimliyinə və oxşar sosial-mədəni norma və dəyərlərə əsaslanan regional əməkdaşlıq konsepsiyasını təklif edən Özbəkistandan getdikcə daha çox birləşmə təşəbbüsləri gəlir. Bundan başqa, Mərkəzi Asiya ölkələri xarici tərəfdaşlıq əlaqələrinə xüsusi diqqət edirlər. Bu sırada öndə gələn ölkələrdən biri də Azərbaycandır. Öz növbəsində, Azərbaycan Mərkəzi Asiya ölkələri ilə münasibətlərə mühüm əhəmiyyət verir. Son illər prezident İlham Əliyevin Mərkəzi Asiya ölkələrinə, region dövlətlərinin başçılarının Azərbaycana səfərləri müntəzəm xarakter alıb. Bu isə təbii olaraq ölkələrarası əlaqələrin inkişafına, yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaranmasına gətirib çıxarıb. Tacikistan prezidenti Emoməli Rəhmonın Azərbaycana dövlət səfərinə bu prizmadan yanaşılmalıdır. Öncə qeyd edək ki, Azərbaycan və tacik xalqları arasında tarixən ənənəvi dostluq və qardaşlıq əlaqələri mövcud olub. İki ölkənin möhkəm təməllər üzərində qurulan münasibətləri yüksələn xətlə inkişaf edir. Hazırda iki ölkə arasında əlaqələr strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Məlumat üçün onu da qeyd edək ki, iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci il mayın 29-da qurulub. 2007-ci ildə Azərbaycanın Tacikistanda, bir il sonra isə Tacikistanın Azərbaycanda səfirliyi fəaliyyətə başlayıb. Əlaqələr yüksələn xətt üzrə inkişaf edib və dövlət başçılarının qarşılıqlı səfərlərinin intensivliyi də burada öz sözünü deyib. Bundan başqa, Prezident İlham Əliyev ötən il sentyabrın 14-də Mərkəzi Asiya dövlət başçılarının Məşvərət Şurasının Düşənbədə keçirilən iclasında Prezident Emoməli Rəhmonun dəvətilə yeganə fəxri qonaq qismində iştirak edib. Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmon isə ötən il noyabrın 24-də BMT-nin Mərkəzi Asiya Ölkələrinin İqtisadiyyatları üçün Xüsusi Proqramının - SPECA-nın iştirakçı ölkələrinin dövlət və hökumət başçılarının Zirvə görüşündə iştirak etmək üçün ölkəmizdə səfərdə olub. Tacikistan prezidenti Emoməli Rəhmonun indiki dövlət səfəri ölkələrimiz arasında münasibətlərin inkişafında yeni səhifə açacaq. Səfərin məqsədi ölkələrimiz arasında yüksək səviyyədə olan əlaqələrin daha da inkişafına və qarşılıqlı maraq doğuran sahələrdə əməkdaşlığın gücləndirilməsinə töhfə verməkdir. İkitərəfli münasibətlərin gündəliyində olan aktual məsələlərin müzakirəsi məqsədilə Azərbaycanın dövlət başçısının Tacikistanın Prezidenti Emoməli Rəhmonla təkbətək və geniş tərkibdə görüşləri keçirilib. Səfər çərçivəsində imzalanan sənədlər ölkələrimiz arasında əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi üçün hüquqi bazanı daha da möhkəmləndirməyə xidmət edir. Tacikistan-Azərbaycan əməkdaşlığının, qarşılıqlı münasibətlərin hüquqi bazasına 60-a yaxın ikitərəfli saziş və müqavilə daxildir ki, onların da əsasını 2007-ci ildə imzalanmış Tacikistan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında Dostluq və Əməkdaşlıq Müqaviləsi təşkil edir. İki ölkə arasında imzalanmış sənədlər, şübhəsiz ki, Tacikistan və Azərbaycan arasında siyasi, iqtisadi, mədəni, investisiya, gömrük və sair sahələrdə ikitərəfli əməkdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi üçün əsas yaradır. Hazırda ikitərəfli Tacikistan-Azərbaycan əlaqələrinin inkişaf dinamikası göstərir ki, tərəflər qarşılıqlı faydalı çoxşaxəli iqtisadi əlaqələrin dərinləşdirilməsində, siyasi əlaqələrin möhkəmləndirilməsində maraqlıdır. Təbii ki, iki dost dövlət arasında qarşılıqlı etimada söykənən, ikitərəfli əlaqələrin dərinləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi bir çox qlobal və regional məsələlərdə ortaq mövqelərə əsaslanan əlaqələrin inkişafında böyük əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycan-Tacikistan iqtisadi, mədəni, təhsil və digər sahələr üzrə əlaqələr öz məhsuldarlığı ilə seçilir. Hazırda ölkələrimiz arasındakı əlaqələr tarixinin çiçəklənmə dövrünə qədəm qoyub. Hər iki ölkə müstəqil, cəsarətli və milli maraqlara xidmət edən xarici siyasətləri ilə diqqət cəlb edir. Tacikistan Azərbaycanın haqq işinə hər zaman dəstək verib, ölkəmizin ərazi bütövlüyünü hər zaman dəstəkləyib. Əməkdaşlığımızın əsas elementlərindən biri nəqliyyat-tranzit məsələsidir. Regionda yaranmış yeni reallıqlar çərçivəsində nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılması istiqamətində aparılan işlər və postmünaqişə dövrünün reallığı olan Zəngəzur dəhlizi Mərkəzi Asiya regionu, o cümlədən Tacikistan üçün də yeni fürsətlər yaradır. Ölkələrimizin maraqları bu məsələdə də üst-üstə düşür. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, ölkələrimiz arasındakı münasibətlər bundan sonra da hər iki xalqın və dövlətin maraqlarına uyğun inkişaf edəcək və genişlənəcək.
Samirə SƏFƏROVA
