Avropadan sanksiya hədəsi, Gürcüstanın qisas jesti - neft-qaz kəmərlərinə təhlükə...
Yəhya Babanlı: “Bu xüsusda gürcülər məsələyə müdrik yanaşacaq və problemin həllini çözəcəklər”
Avropa İttifaqının (Aİ) bəzi üzvləri - Çexiya, İsveç, Hollandiya və Estoniya ölkə parlamentinin “Xarici agentlər” haqqında qanunu qəbul etməsi ilə əlaqədar Avropa Komissiyasına Gürcüstana qarşı sanksiyalar tətbiq etməyi təklif edib.
Tətbiq üçün təklif olunan tədbirlər arasında qanun layihəsinin müəlliflərinə qarşı məqsədyönlü sanksiyalar, Aİ fondlarından vəsaitlərin bir hissəsinin dondurulması və Gürcüstan vətəndaşları üçün vizasız rejimin ləğvi də var. Məhdudlaşdırıcı tədbirlərin yekun dəsti, eləcə də onların tətbiqi məsələsi gələn həftə Aİ üzvlərinin xarici işlər nazirlərinin görüşündə müzakirə olunacaq. Bundan əvvəl Estoniyanın xarici işlər naziri Marqus Tsahkna bildirib ki, “Xarici agentlər” haqqında qanun layihəsinə görə Gürcüstan Aİ ölkələri ilə vizasız rejimi itirə bilər. O, Avropaya inteqrasiyanın “ləyaqətə əsaslanan” bir proses olduğunu vurğulayıb.
Maraqlıdır, sanksiyalar tətbiq edilsə, Gürcüstan Avropadan qisas almaq məqsədilə Azərbaycandan Avropa ölkələrinə gedən neft-qaz xətlərinin fəaliyyətinə maneçilik edə bilərmi?
“Regiondakı mövcud balansı - tranzit dominantlığı qoruyub saxlamaq Avropanın abstrakt vədlərindən daha cazibədar görünür”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən tarix üzrə fəlsəfə doktoru, politoloq Yəhya Babanlı bütün bunlara bir neçə prizmadan yanaşdı: “Avropa İttifaqı yenə də “genişləndirmə perspektivi”ndə səmimi görünmür. Hər vəchlə qeyri-üzv və ya tərəfdaş ölkələrə təsir mexanizmindən istifadə etməyə çalışır. Necə deyərlər, gözdən pərdə asır. Həmin dövlətləri sanki stadion kimi iştifadə edərək, üzv dövlətlərin futbol oyununun meydançası hesab edir. İki komanda formalaşdırıb Gürcüstanın simasında sözügedən dövlətlərin maraq və mənafeləri fonunda spekulyasiya edirlər. Bu qanun layihəsi konkret milli maraqların hüdudlarındadır. Ölkələrin “yumşaq güc”lə qəsb olunmasını şərtləndirir. “Ağıllı dövlət”lər bunu dərk edir, SMART yanaşır və məqsədyönlü nəticə çıxarır. Bəllidir ki, Gürcüstanın dövlətçilik ənənələri bir çox Avropa respublikalarından qədimə söykənir. Orada artıq oturuşmuş idarəetmə sistemi mövcuddur. Bu xüsusda, qonşumuz olan gürcülər məsələyə müdrik yanaşacaq və problemin həllini çözəcəklər. Birincisi, öz gəlir-çıxarlarını yaxşı bildikləri üçün, zənn etmirəm ki, Gürcüstan dövlət səviyyəsində tranzit imkanlarından - Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum kimi mühüm boru kəmərindən alət kimi istifadə etsin. Düzdür, bu marşrut və xətlər Avropanın təhlükəsizliyi üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Hətta deyərdim ki, həyati vacibdir. Lakin burada ilk növbədə Azərbaycan-Gürcüstan tərəfdaşlığı və əməkdaşlığından, habelə iqtisadi gəlirdən söhbət gedir. İkincisi, bu gün Qafqazın müasir arxitekturası inşa edilir. Yeni Sülh evi yaranır. Ermənistan 3-cü tərəf kimi “Qafqaz ailəsi”nə cəlb edilir.Bu isə yeni diversifikasiya imkanı yaradır və reallığı qacılmaz edir. Belə ki, Gürcüstanın əlində olan üstünlüyü itirməsini və ya Ermənistana güzəştə getməsini düşünmürəm. Regiondakı mövcud balansı - tranzit dominantlığı qoruyub saxlamaq Avropanın abstrakt vədlərindən daha cazibədar görünür məncə”.
Vidadi ORDAHALLI
