Kilsə biabırçı duruma düşdü - Paşinyan öz qələbəsini yuyur...

Eməni kilsəsi və radikal müxalifətin etirazına baxmayaraq, Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədin delimitasiya prosesi davam edir. Prosesin irəliləməsi məqsədilə erməni polisi Azərbaycanla həmsərhəd Tavuş mərzindəki Kirants kəndinə gedən yolları bağlayıb. 

Yollar bağlanmazdan az əvvəl müxalifət deputatları bu kəndə səfər etməli idilər. Polis müxalifətçiləri demarkasiyaya etirazların episentri olmuş bu kəndə buraxmayıb. 

Parlamentin müxalif “Hayastan” fraksiyasından olan deputatlar yerli polis rəisi və İrəvandan göndərilmiş xüsusi polis qüvvələrinin zabitləri ilə mübahisə ediblər. Baş nazir Nikol Paşinyanın istefasını tələb edən Tavuş keşişi Baqrat Qalstanyan da Kirants kəndinə gəlib. Polislər onu kəndə buraxmaslar da, arxiyepiskop hər halda Kirantsda olub və yerli sakinlərlə söhbət edib: “Mən qayıdıb gəlmişəm ki, görüm camaatımız necə yaşayır, burdakı vəziyyət necədir, çünki onlar böyük təzyiq altındadırlar. Sözün əsl mənasında həyatları pozulub”. Paşinyanın əleyhinə yürüşünə məhz Kirants kəndindən başlayan Qalstanyan növbəti mitinqin İrəvanda mayın 26-da keçiriləcəyini elan edib. Şərhçilər bildirir ki, keşiş Qalstanyan mitinqlərə hakimiyyətə ciddi təsir göstərəcək qədər iştirakçı cəlb edə bilməyib. Halbuki, əsas müxalifət partiyaları Qalstanyanın hərəkatına dəstək bildiriblər. Müxalifət deyib ki, Paşinyanın impiçmenti prosesinə başlayacaq. Lakin parlamentdəki müxalifətçilər bu prosesi həyata keçirmək üçün kifayət qədər saya malik deyillər. Hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası əmin olduğunu bildirib ki, onun deputatlarından heç biri müxalifətin təşəbbüsünə qoşulmayacaq. Hakim partiya keşişin hərəkətlərini dövlət çevrilişi cəhdi adlandırır. Bunlar fonunda Kirants sakinləri ilə qısa söhbətdən sonra Qalstanyan polisin müşayiəti ilə kənddən çıxarılıb. Ermənistanın Milli Təhlükəsizlik Xidməti bildirib ki, təhlükəsizlik və əməliyyat zərurətinə görə qeyri-sakinlərin Kirants kəndinə giriş-çıxışı müvəqqəti olaraq məhdudlaşdırılıb. Qurum bildirib ki, onun tabeliyində olan sərhədçilər Kirants və onun ətrafına dislokasiya olunurlar. Ermənistan sərhədçilərinin ilk qrupu bu ərazidə ötən şənbə günündən görünüb. Onlar Azərbaycana qaytarılacaq dörd kəndin ərazilərindən çıxan hərbçiləri əvəz edəcəklər. Kirants sakinləri bildirirlər ki, demarkasiya nəticəsində onlar bir sıra kənd təsərrüfatı torpaqlarını itirəcəklər. Bundan başqa, Azərbaycanın Qazax rayonunun 1990-cı illərdə işğal olunmuş kəndlərindən bəzilərinin ərazisində fərdi yaşayış evləri tikilib. Hakimiyyət demarkasiya prosesində mülkiyyətini itirəcək sakinlərə ev və ya pul şəklində kompensasiya vəd edib. Sərhədin Kirants sektorunda körpü problemi də var. Bu körpü demarkasiya nəticəsində Azərbaycan ərazisinə düşür. Söhbət İrəvan-Tiflis yolunun Voskepar sektorundakı körpüdən keçir. Ermənistan hakimiyyəti körpü probleminin həlli üçün növbəti iki ay ərzində yolun alternativ sektorunun tikiləcəyini vəd edib. Ermənistanın ərazi-inzibati işlər və infrastruktur naziri Qnel Sanosyan  deyib ki, İrəvan-Tiflis yolunun Azərbaycana düşən sektoru yenidən, bir az aralıda tikiləcək. bütün bunlar kilsənin və müxaliflərin etirazlarının nəticəsiz qaldığını göstərir. Baş verənlər fonunda “armenianreport” portalı yazır: “20 gündən çox davam edən "etiraz hərəkatı" adlı sirk şousu, deyəsən, nəhayət ki, sona çatdı. Bütün bunların arxasında duran “Qarabağ klanı”nın rəhbərlərinin və Ermənistandan kənarda olan qüvvələrin narazılığına baxmayaraq, heç bir nəticə olmadı. Baqrat Qalstanyan onların ümidlərini, sərf olunan zəhməti və pulu doğrultmadı. O, heç vaxt “erməni Xomeynisi” olmadı, baxmayaraq ki, “Vətən üçün Tavuş” hərəkatının ilkin mərhələsində cəmiyyətimizin müəyyən bir hissəsində belə bir təəssürat yarana bilərdi ki, arxiyepiskop İrəvana çatsa, hakimiyyət onun əlinə keçəcək. Amma alınmadı. Paşinyanın timsalında hakimiyyət nəinki yerində qaldı, əksinə, etirazlardan sonra həmişə olduğu kimi, hətta gücləndi.
 Bununla belə, ölkə əhalisinin əksəriyyətinin Qalstanyan haqqında heç bir illüziyası yox idi. Bəli, əvvəlcə belə bir hiss var idi ki, daxili siyasi meydanda Paşinyanı devirə biləcək bir qüvvə meydana çıxıb. Xalqın gözündə özünü tamamilə nüfuzdan salan “Qarabağ klanı” üçün bu mümkün deyildi. Amma burada bizim cəmiyyətə təsiri böyük olan Erməni Apostol Kilsəsi işə düşdü. 2018-ci il inqilabından sonra indiki katolikosun başçılıq etdiyi kilsə xadimlərinin çirkin işləri üzə çıxdı. Və bu amil də insanların əksəriyyətinin Kanadada baş vermiş korrupsiya qalmaqallarının uzun izi olan arxiyepiskopu izləməməsində də rol oynadı. Bundan əlavə, Qalstanyanın Robert Köçəryan və onun adamları ilə əlaqələri ciddi şəkildə onu gözdən saldı. Onların arxasında isə, bildiyiniz kimi, Rusiya dayanır. Burada iqtidaryönlü media, hətta heç nə icad etməli deyildi - arxiyepiskop özü həm daxili, həm də xarici qüvvələrdən müstəqilliyinə şübhə etməyə əsas verdi. Xalqın hələ də Moskvanın xəyanətindən özünə gəlmədiyi indiki Ermənistanda rusiyapərəst qüvvələrin hakimiyyəti ələ keçirmək şansına yalnız dəli adam arxalana bilər. Etiraz hərəkatına ruhu və vücudu Ermənistana köklənmiş vicdanlı bir insan rəhbərlik etsə idi belə, onun Moskva ilə əlaqəsinə dair ən kiçik bir şübhə həmin şəxsin də  siyasi gələcəyinə son qoyardı. Ermənistanda hakimiyyəti ələ keçirmək istəyən hər kəs bunu yadda saxlamalıdır - bizim əhali arasında Rusiyanın imici o qədər mənfidir ki, rusiyapərəst namizədin arxasınca ancaq çılğın bir kütlə gələcək.  Bundan başqa, Qalstanyan və onun arxasında duran qüvvələrin etiraz aksiyalarının iştirakçılarının sayını daha da artırmaq üçün heç bir resursu yox idi. Bəli, İrəvanda keçirilən ilk mitinqdə 20 mindən çox insan iştirak edib. Lakin insanlar tez bir zamanda əmin oldular ki, arxiyepiskop xalqın ardınca getdiyi şəxs deyil. O, çox və qeyri-bərabər danışır, amma əslində gələcək fəaliyyət proqramının konturlarını belə göstərməyib, nəinki aydın, yaxşı tərtib olunmuş iş planı. Qalstanyanın "müttəfiqləri" bizi ruhdan saldılar - hərəkat güclənməyə vaxt tapmamış, hökumətdə gələcək postlar uğrunda onun daxilində mübarizə başladı. Yəni əvvəlcədən öldürülməmiş ayının dərisini bölməyə başladılar. Təbii ki, ictimaiyyət həm Qalstanyanın özündən, həm də hərəkatdan tez məyus oldu. Yeri gəlmişkən, hakimiyyət etiraz hərəkatının “lideri” Paşinyana ultimatum irəli sürərkən onu ələ salıb. Xatırladığımız kimi, ona istefa vermək üçün bir saat vaxt vermişdi. Ancaq artıq bir həftə keçdi və Qalstanyan hələ də həmin “saatın” bitməsini gözləyir. Arxiyepiskop etiraz kütlələrini hökumət binasını mühasirəyə almağa heç vaxt cəsarət tapmadı. Bəxt, bildiyimiz kimi, cəsurlara üstünlük verir. Qorxaqlar adətən uduzurlar. Xüsusilə də siyasətdə. Xüsusən də Qafqazda yalnız cəsurlar öz məqsədlərinə çatır. Qalstanyan “etirazında” nə qədər israrlı olsa, kənd toyunda hardasa tost ustası kimi görünür. Bunu, xüsusilə onun mayın 18-də mədəniyyət xadimləri ilə keçirdiyi görüş göstərir. Bəli, ora 300-ə yaxın adam gəlmişdi, lakin onların əksəriyyəti ümumiyyətlə ictimaiyyətə məlum deyil, tanınanlar isə Şuşan Petrosyan kimi Köçəryanın və Sarkisyanın artistləri kimi şübhəli reputasiyaya malikdirlər, yaxşı pul qazanıblar, amma onu gizlədirlər. Bəs Qalstanyanın belə “mədəniyyət xadimləri” ilə görüşünün siyasi məqsədi nə idi? İndi arxiyepiskop özü bu döyüşü Paşinyana tamamilə uduzduğunu etiraf etməkdən imtina edir. Onunla görüşə getdikcə daha az adam gəlməsinə baxmayaraq, o, baş nazir postuna keçə biləcəyinə ümid bəsləməkdə davam edir. Belə ki, o artıq mayın 26-da növbəti mitinqin planlaşdırıldığını açıqlayıb. Ancaq yaxın gələcəkdə Baqrat Qalstanyan həm natiq, həm də auditoriya olacağı “etirazın” yeganə iştirakçısı olacaq. Keçmişin və Moskvanın təhriki ilə Ermənistanın sabitliyinə, firavanlığına və müstəqilliyinə qarşı çıxmaq qərarına gələnlərin məntiqi sonu budur”.

Tahir TAĞIYEV