Çoxmərtəbəli binalarda sakinlər problemlər xaosundan nə zaman qurtulacaq...
- Elnur Fərzəliyev: “Vahid idarəetmə sistemi qurmaq lazımdır, bu sistem qurulmasa…”
Bakıdakı çoxmərtəbəli binalarda idarəetmə problemi bitmir. Məsələ ondan ibarətdir ki, binanı tikən şirkət mənzilləri satdıqdan sonra da binadan əl çəkmir, ora bir komendant təyin edir və sakinlərdən özünün müəyyən etdiyi məbləğ əsasında aylıq pul yığır.
Sakinlər isə bu pulların hara xərcləndiyindən xəbərsiz olurlar. Çünki onlara hesabat verilmir. Belə olan halda isə sakinlər narazı qalır.
Çoxmərtəbəli binalarda yaşanan problem bununla bitmir. Belə ki, yeni binaların parklama yerləri azdır. Yəni binalarda yaşayan insanlar parklama yerlərinə görə mübahisə belə edirlər. Parklama yerlərinin az olması vətəndaşların avtomobillərini yolların kənarında saxlaması və yolların zəbt olunması ilə nəticələnir. Bu isə öz növbəsində tıxacların yaranmasına səbəb olur. Adıçəkilən binalarda park yerini və binaların altındakı dayanacaqları isə MTK sahibi ya sakinlərə icarəyə verir, ya da baha qiymətə satışa çıxarır.
Həmçinin, MTK-lar mənzilin kvadratın istədiyi qiymətə satır. Eyni ərazidə olan çoxmərtəbəli binalarda satışa çıxarılan mənzillərin kvadratı fərqli qiymətə təklif olunur.
MTK-lardan sakinləri narazı salan məqamlardan biri də mənzilin kvadratının azaldılmasıdır. Məsələn, vətəndaş 100 kvatrat metr adı ilə mənzil alır, ancaq sonradan məlum olur ki, həmin ev əslində 80 kvadrat imiş. Bir sözlə, bu sahədə qanunsuzluq yaşanır.
Maraqlıdır, MTK-ların mənzil tikintisi və satışı ilə bağlı vahid normativ tətbiq oluna bilərmi?
- “Bu sahədə vahid standartın olmaması vətəndaşlara külli miqdarda ziyan vurur, MTK-lar qayda-qanunlardakı boşluqdan istifadə edərək, ciblərini doldurmağa çalışır”
Əmlak eksperti Elnur Fərzəliyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında dedi ki, ölkədə daşınmaz əmlak sahəsi baxımsız vəziyyətdədir. Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, problemlərin aradan qalxması, bununla bağlı standartın müəyyən olunması üçün müvafiq qanun hazırlanmalıdır: “Mənzilin sahəsinin yanlış hesablanması vətəndaşa qarşı haqsızlıqdır. Çox sayda vətəndaş artıq bununla bağlı məhkəmələrə müraciət edib, öz hüququnu məhkəmə vasitəsilə bərpa edə bilib. İstənilən halda vətəndaşa dəyən zərər ödənməlidir. Çox az sayda tikinti şirkətlərini çıxmaq şərtilə, əksər binalar satışı özünə sərf edən formada aparır. Ümumiyyətlə, tikinti şirkətləri mənzil satmaqla məşğul olmamalıdırlar. Onların işi binanı tikib təhvil vermək olmalıdır. Tikinti şirkətləri özəl sektordur. Tutaq ki, mənzil almaq istəyirəm. Etirazımı bildirdikdə, şirkət deyəcək ki, istəmirsən, alma. Aidiyyəti qurumlar bu məsələni tənzimləməlidir. Problem bizdə tikinti şirkətlərinin mənzil satması ilə bağlıdır. Tikinti şirkəti ancaq bina tikməlidir. Bu fəaliyyət normaldır, çünki ölkədə həm ev problemini həll edirlər, həm də köhnə binaları yeniləyirlər. Bu, dövlətə bir dayaqdır. Amma satış mexanizmi onlardan alınmalıdır. İşi hansısa rəsmi dövlət qurumu aparmalıdır ki, həm satılan ümumi sahə, kvadratmetrlər düz olsun, həm də mənzilin bir neçə nəfərə satılması halları aradan qalxsın”.
Ekspert onu da əlavə etdi ki, təkcə Bakı və Abşeron ərazisində 2000-dən artıq yeni tikilmiş çoxmənzilli yaşayış binası vətəndaşların istifadəsinə verilib. Digər şəhərlərdə də yeni tikili binaların inşası davam edir. O binalarda işləyən xadimələrin, mühafizənin, digər işçi heyətinin və lift xərclərinin qarşılanması üçün mənzil sahiblərindən kommunal pulları yığılmalıdır: “Bu, tək Azərbaycanda deyil, dünyanın hər yerində belədir. Hətta digər ölkələrdə əgər binalar fərdi şəkildə idarə olunursa, kommunal xərclər daha bahadır. Kommunal pulların nağd, yaxud nağdsız şəkildə ödənməsi vətəndaşın problemini həll etmir. Çünki vətəndaş hər iki halda bu pulu ödəyir. MTK ilə vətəndaş arasındakı problemin kökü ödənilən pulda deyil, idarəetmədədir. Sakinlər toplaşaraq Mənzil Mülkiyyətçiləri Müştərək Cəmiyyətini yaratmalı, idarəetməni də özləri həyata keçirməlidirlər. Bakıda eyni ərazidə yeni tikili çoxmənzilli bina, tam yanında köhnə yaşayış binası, onun da yanında fərdi həyət evlərindən ibarət yaşayış massivləri var. Yeni tikililəri komendantlar, köhnələri mənzil istismar idarələri, fərdi həyət evlərinin bir hissəsini isə bələdiyyələr idarə edir. Bir şəhərdə üç yanaşı idarəetmə sistemi var və heç biri effektiv deyil. MTK vətəndaşlardan kommunal pulu yığır, amma sadəcə öz həyətini təmizləyir, sakinlər köhnə binanın həyətində avtomobillərini saxlayırlar, hansı ki, o əraziləri də mənzil istismar idarələri təmizləyir və s. İdarəetmə düzəlməsə, pulların hansı formada yığılmasının keyfiyyətə təsiri olmayacaq. Narazılıq yenə olduğu kimi qalacaq”.
E.Fərzəliyev hesab edir ki, vahid idarəetmə sistemi qurmaq lazımdır: “Bu sistem qurulmasa, binaların köhnəlməsi prosesi sürətlənəcək. MTK-ların yığdığı kommunal pulları yalnız həmin ay istifadə üçün bəs edir. Əksər çoxmənzilli binaların artıq dam örtüklərinin təzələnməsinə ehtiyac var, liftlər köhnəlib, fasad boyaları bərbad vəziyyətdədir. Çünki onların ümumi maddi texniki bazaları yoxdur. Yığılan pulların hər birindən bazaya pul yönəlməlidir ki, gələcəkdə lazım olan xərclər qarşılansın”.
Ekspertin fikrincə, əslində binanın satışını MTK deyil, ASAN xidmət və ya hansısa dövlət qurumu aparmalıdır. Yeni tikililərin elə ilk başda Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən müvafiq reyestri də həyata keçirilməlidir. Vətəndaşın MTK ilə bağlanan müqavilədə mənzil sahəsi olduğundan çox göstərilibsə, yəni əslində hər kvadrat metrə görə ödənilən pul müqabilində mənzil təqdim edilmirsə, aidiyyəti qurumlara müraciət edilməlidir. Göründüyü kimi, bu sahədə vahid standartın olmaması vətəndaşlara külli miqdarda ziyan vurur. MTK-lar qayda-qanunlardakı boşluqdan istifadə edərək ciblərini doldurmağa çalışır, aidiyyəti qurumlar isə məsələyə biganə yanaşırlar: “Buna görə də, bu sahədə vahid standart qəbul edilənədək ev almaq istəyənlər mütləq ekspertlərin məsləhətlərindən yararlanmalıdırlar”.
Günel CƏLİLOVA
