Şagirdlərimiz yoldaşlarına şiddət görüntülərini özləri çəkib yayır - bu nə psixologiyadır...
Son zamanlar məktəblilər arasında zorakılıq, psixoloji terror halları xeyli artıb. Uşaqlar aralarında daha zəif olanı və ya onlardan seçiləni təqib edir, döyür, ələ salır və s. Ötən gün sosial şəbəkələrdə Bakıdakı 156 nömrəli məktəbin XI sinif şagirdinin məktəbdən kənarda 2023-cü ildə IX sinifdən məzun olmuş qıza qarşı uyğunsuz davranışı ilə bağlı videogörüntü yayılıb.
Görüntülərdə yeniyetmə qızın başına yumurta çırpılır, saçı kəsilir və digər bullinq hərəkətləri edilir. Bu hadisə ölkə ictimaiyyəti tərəfindən narazılığa səbəb olub.
Kamran Əsədov: “Valideynlər əllərində telefon tutduqları qədər övladlarının əlini tutmurlar”
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, şagirdlər məktəbdə, küçədə məruz qaldıqları təzyiqləri, qeyri-etik davranışları evdə valideynləri ilə bölüşə, valideyndən dəstək ala bilmədiyi üçün ortaya xoş olmayan mənzərə çıxır. Ailə Məcəlləsinin 58-ci maddəsi uşaqların tərbiyəsi və təhsilində valideynlərin hüquq və vəzifələrinə həsr olunub və valideynlərin uşaqlarını tərbiyə etməyə borclu olduqları, həmçinin onların tərbiyəsinə, sağlamlığına və onların psixi, fiziki, mənəvi inkişafına görə məsuliyyət daşıdıqları ayrıca vurğulanır: “Yəni evdə valideynləri tərəfindən zorakılığa məruz qalan və düzgün davranış qaydalarında tərbiyə olunmayan uşaqlar cəmiyyətə təhlükə saçırlar. Bakı şəhəri 156 saylı orta məktəbin şagirdlərinin iştirakı ilə baş verən hadisə onu göstərir ki, valideynlər övladları ilə heç bir ünsiyyət qurmur, onların tərbiyəsi ilə məşğul olmur. Hər bir valideyn məsuliyyətini anlamalı və üzərinə düşən vəzifələri layiqincə yerinə yetirməlidir. Valideyn məsuliyyətinin artırılması məqsədilə, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 189-cu və 512-ci maddəsinə əsasən, yetkinlik yaşına çatmayanların tərbiyə və təlimi vəzifələrinin valideynlər və ya onları əvəz edən şəxslər tərəfindən üzrlü səbəblər olmadan yerinə yetirilməməsinə və yetkinlik yaşına çatmayanların xırda xuliqanlığına görə valideynlərə məsuliyyət nəzərdə tutulub. Valideynlik təkcə dünyaya uşaq gətirmək, ona geyim, yemək almaq deyil. Valideynlik övladına mənəvi, psixoloji dəstək verməkdir. Valideynlər sosial şəbəkələrdə vaxt keçirdikləri qədər övladları ilə vaxt keçirmirlər. Valideynlər əllərində telefon tutduqları qədər övladlarının əlini tutmurlar”.
Könül İsmayılova: “Müəllimlər təklənən uşağı həmin vəziyyətdən çıxarmaq üçün valideyn iclası təşkil edib valideynləri maarifləndirməlidirlər”
Psixoloq Könül İsmayılova “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, valideynlər öz uşaqlarına qarşı diqqətli olmalı və onlarda psixoloji problemlərin olub-olmamasına fikir verməlidirlər: "Artıq 5 yaşında uşağın bullinq həvəskarı olacağını müəyyənləşdirmək olar. Belə uşaqlarda eqoizm, hər şeyin yaxşısına malik olmaq istəyi müşahidə olunur. Belə uşaqların valideynləri də çox vaxt narsist olur. Onlar uşağı ağır cəzalandıra bilər. Uşaq da onda yığılan aqressiyanı başqasında partladır. Əksər başqasına zor tətbiq edən uşaqların 50 faizi özü ailədə bullinqə məruz qalır.
Müəllim sinifdə belə halların yaşandığını görürsə, mütləq tədbir görməlidir. Müəllimlər təklənən uşağı həmin vəziyyətdən çıxarmaq üçün valideyn iclası təşkil edib valideynləri maarifləndirməlidirlər. Yeniyetməlik həssas və diqqət tələb edən yaş dönəmi olduğu üçün valideyn və müəllimlər müştərək şəkildə uşaqlara nəzarət etməlidir. Bəzi valideynlərin xisləti uşaqları bullinqə sürükləyir. Məsələn, valideyn öz iş yerində olan hər hansı şəxsi gəlib evdə aşağılayır, mənfiyönümlü söhbətlər edirsə, istər-istəməz uşaq da bu istiqamətdə hərəkətlər edir. Valideynlərə ciddi çağırışlar edilib qadağalar qoyulmalıdır ki, evdə uşaqların yanında bu tipli söhbətlər etməsinlər. Sözügedən şagirdin həm psixoloji, həm nevroloji problemləri var”.
Günel CƏLİLOVA
